اختلال شخصیت مرزی چیست؟ درمان و علائم BPD در کودکان و نوجوانان

تصور کنید در جهانی زندگی می‌کنید که احساساتتان به‌ طور مداوم در نوسان است، روابطتان پیچیده و پرفرازونشیب است و هرگونه انتقاد یا شکست برایتان مثل فرو ریختن یک دیوار عظیم است. این جهان همان جایی است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) در آن زندگی می‌کنند. اختلال شخصیت مرزی یکی از پیچیده‌ترین و چالش‌برانگیزترین اختلالات روانی است که می‌تواند زندگی فرد و اطرافیانش را به‌ طور جدی تحت تأثیر قرار دهد. این اختلال باعث می‌شود که فرد نتواند به‌درستی احساسات و روابط خود را مدیریت کند و با چالش‌های جدی در روابط بین‌فردی، هویت شخصی و کنترل خشم رو به‌ رو شود.

یکی از نکات مهم در مورد اختلال شخصیت مرزی این است که این افراد اغلب با مشکلات تغذیه‌ای هم دست و پنجه نرم می‌کنند چرا که ارتباط مستقیمی بین تغذیه و سلامت روان وجود دارد و افرادی که از BPD رنج می‌برند ممکن است به دلیل نوسانات خلقی و احساسات شدید، رفتارهای خوردن ناسالم داشته باشند. اما علائم اولیه و شایع و حتی پنهان این اختلال چیست؟ آیا راه درمانی هم برای آن وجود دارد؟ تا پایان این مقاله کاربردی با ما همراه باشید تا پاسخ تمامی سوالات خود را دریافت کنید.

 

 علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی

تشخیص اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از چالش‌برانگیزترین جنبه‌های این اختلال است، زیرا علائم آن به‌ طور گسترده‌ای متنوع هستند و می‌توانند در هر فرد به شکلی متفاوت بروز پیدا کنند. این تنوع در علائم باعث می‌شود که هم تشخیص و هم درمان این اختلال به یک فرآیند پیچیده تبدیل شود. در ادامه، به توضیح دقیق‌تر هر یک از علائم و نشانه‌های این اختلال می‌پردازیم:

 نوسانات شدید خلقی

یکی از بارزترین نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی، نوسانات شدید خلقی است. این افراد ممکن است در طول یک روز یا حتی در چند ساعت، از حالت خوشحالی و آرامش به عصبانیت یا افسردگی شدید تغییر حالت بدهند. این تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو ممکن است بدون دلیل واضحی رخ دهد و فرد را دچار بی‌ثباتی احساسی کند. به‌عنوان مثال، فردی ممکن است صبح احساس شادی و اشتیاق کند، اما تا ظهر به شدت عصبی و تحریک‌پذیر شود.

 

 ترس از ترک شدن

افراد مبتلا به BPD معمولاً با یک ترس عمیق و دائمی از ترک شدن دست و پنجه نرم می‌کنند. این ترس می‌تواند به شکلی افراطی در رفتار آن‌ها نمود پیدا کند. این افراد ممکن است برای جلوگیری از طرد شدن یا احساس رها شدن، دست به کارهایی بزنند که در نگاه دیگران غیرمنطقی یا حتی افراطی به نظر برسد. برای مثال، ممکن است در پاسخ به یک مشاجره کوچک، رابطه‌ای را به‌طور ناگهانی قطع کنند تا خودشان از ترک شدن در امان باشند، یا تلاش کنند با اقدامات غیرمنتظره مثل تماس‌های مکرر یا پیام‌های زیاد، رابطه را حفظ کنند.

 

 روابط ناپایدار و شدید

یکی از دیگر ویژگی‌های بارز افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، داشتن روابط بین‌فردی ناپایدار است. این افراد معمولاً در روابط خود دچار مشکلات جدی می‌شوند، زیرا روابطشان اغلب به شدت پرفرازونشیب است. در یک لحظه ممکن است کسی را ایده‌آل‌سازی کنند و او را بهترین فرد در زندگی خود بدانند، اما ناگهان به دلیل یک ناامیدی کوچک یا سوءتفاهم، به شدت از او دور شوند و حتی از او متنفر شوند. این بی‌ثباتی در روابط می‌تواند زندگی اجتماعی و عاطفی آن‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

 

 رفتارهای خودآسیبی و خودکشی

یکی از خطرناک‌ترین نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی، تمایل به خودآسیبی و خودکشی است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در مواقع بحران یا احساسات شدید منفی، به رفتارهای خودآسیبی مثل خودزنی روی بیاورند. این رفتارها ممکن است به عنوان یک راه‌حل موقت برای کاهش درد احساسی یا برای جلب توجه به کار گرفته شوند. همچنین، افکار خودکشی در این افراد شایع است و ممکن است حتی به تلاش‌های خودکشی منجر شود. این رفتارها نیازمند مراقبت و توجه فوری است، زیرا می‌تواند به شدت خطرناک و تهدیدکننده باشد.

 نداشتن هویت ثابت

یکی دیگر از علائم اختلال شخصیت مرزی، نداشتن حس هویت ثابت است. این افراد معمولاً درک واضحی از خود و هویتشان ندارند و ممکن است احساس کنند که نمی‌دانند چه کسی هستند یا چه می‌خواهند. این بی‌ثباتی در هویت ممکن است باعث شود که به طور مداوم شغل، اهداف زندگی یا حتی دوستان و شریک‌های زندگی خود را تغییر دهند. این افراد به سختی می‌توانند به تصمیمات خود پایبند بمانند و معمولاً در جست و جوی چیزی هستند که هویتشان را تثبیت کند.

 

 احساس پوچی مداوم

بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی احساس پوچی مداوم را تجربه می‌کنند. این احساس می‌تواند به شکلی طاقت‌فرسا و عمیق در زندگی روزمره‌شان نفوذ کند. این حس ممکن است در هر زمانی ظاهر شود و فرد را با افکار منفی، بی‌هدفی و بی‌انگیزگی همراه کند. آن‌ها معمولاً نمی‌توانند با فعالیت‌های روزمره، روابط اجتماعی یا حتی دستاوردهای شخصی خود ارتباط مثبتی برقرار کنند و همیشه حس می‌کنند که چیزی در زندگی‌شان کم است.

 

 مشکل در کنترل خشم

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب با مشکل کنترل خشم مواجه هستند. آن‌ها ممکن است به سرعت و بدون هیچ هشداری عصبانی شوند و این خشم را به‌طور ناگهانی و افراطی ابراز کنند. این انفجارهای خشم می‌تواند به رفتارهای مخرب و حتی خشونت‌آمیز منجر شود و روابط اجتماعی آن‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، پس از این انفجارهای خشم، معمولاً احساس پشیمانی و گناه شدیدی را تجربه می‌کنند.

به طور کلی شناخت علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به تشخیص بهتر و مدیریت این اختلال کمک کند. افرادی که با این علائم مواجه‌اند، نیاز به حمایت روان‌شناختی، تغذیه مناسب و گاهی درمان دارویی دارند. اما سوالی که پیش می‌آید این است که این اختلال فقط در برگسالان خود را نشان می‌دهد؟ یا از سنین پایین‌تر شروع می‌شود؟ اختلال شخصیت مرزی (BPD) معمولاً در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود، اما می‌تواند نشانه‌هایی در کودکان و نوجوانان نیز داشته باشد. این اختلال به طور معمول با مشکلات شدید در تنظیم احساسات، رفتارهای تکانشی، ناپایداری در روابط بین فردی و ترس از طرد شدن یا رها شدن همراه است، یعنی پس در حقیقت، علائم این اختلال در بزگسالان، نوجوانان و کودکان تقریبا یکسان است؛ هرچند که تشخیص این اختلال در کودکان و نوجوانان دشوارتر است اما می‌تواند در صورت وجود علائم قابل توجه، به ویژه در دوران نوجوانی، شناسایی شود.

 

 علائم اختلال شخصیت مرزی در کودکان و نوجوانان

 اختلال شخصیت مرزی می‌تواند در کودکان نیز به وجود بیاید. البته علائم اختلال شخصیت مرزی در کودکان و نوجوانان تا مقدار زیادی مشابه با علائم بزرگسالان است اما امکان دارد که این علائم به شکل خفیف‌تری نمایان شود. به همین دلیل بهتر است تا از سنین پایین‌تر این اختلال شناسایی و تا حد امکان درمان شود. در این قسمت به آشنایی با این علائم می‌پردازیم.

نوسانات شدید احساسی

کودکان و نوجوانان مبتلا به BPD ممکن است تغییرات ناگهانی و شدید در حالت روحی خود تجربه کنند، از شادی به غم یا از آرامش به عصبانیت در مدت کوتاهی تغییر کنند.

روابط ناپایدار با همسالان

نوجوانان مبتلا به این اختلال معمولاً روابطشان با دوستان و خانواده ناپایدار است و به طور ناگهانی احساس عشق یا تنفر به اطرافیان پیدا می‌کنند.

ترس شدید از رها شدن

ترس از طرد شدن یا رها شدن یکی از علائم اصلی این اختلال است که می‌تواند در کودکان و نوجوانان به شکل وابستگی شدید به والدین یا دوستان ظاهر شود.

رفتارهای تکانشی

رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی و پرخطر مانند مصرف مواد مخدر، خودآزاری و حتی اقدام به خودکشی می‌تواند در این کودکان و نوجوانان دیده شود.

احساس پوچی

این افراد ممکن است به طور مداوم احساس کنند که خالی یا بی‌ارزش هستند، دقیقا همانند بزرگسالانی که با این اختلال دست و پنجه نرم می‌کنند.

 

مطلب پیشنهادی: منیزیم در چه مواد غذایی وجود دارد؟

 

 تفاوت‌های درمانی بین کودکان، نوجوانان و بزرگسالان

درمان اختلال شخصیت مرزی در کودکان و نوجوانان ممکن است با درمان بزرگسالان مشابه باشد، اما به دلیل تفاوت‌های روان‌شناختی و رشدی، باید به شیوه‌های خاصی تنظیم شود. برخی از روش‌های درمانی مشترک عبارتند از:

روان‌درمانی دیالکتیکی (DBT)

این نوع درمان برای کودکان و نوجوانان هم مانند بزرگسالان موثر است و به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کنند و رفتارهای تکانشی را کنترل نمایند. با این حال، این روش باید با در نظر گرفتن سن و مرحله رشدی تنظیم شود.

روان‌درمانی فردی و خانوادگی

درمان خانوادگی در کودکان و نوجوانان بسیار مهم است، زیرا نقش والدین و خانواده در حمایت از فرایند درمانی و فهم بهتر رفتارهای کودک حیاتی است.

دارو درمانی

در مواردی ممکن است داروهایی تجویز شوند، اما معمولاً داروها برای کنترل علائم جانبی مثل افسردگی یا اضطراب استفاده می‌شوند.

به طور کلی، درمان کودکان و نوجوانان باید بیشتر به جنبه‌های حمایتی و تعاملات خانوادگی تمرکز داشته باشد و در کنار آن به آموزش مهارت‌های ارتباطی و تنظیم احساسات نیز پرداخته شود. این روش‌ها در کنار هم می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از تشدید اختلال در بزرگسالی کمک کنند؛ البته، در نظر داشته باشید که تغذیه نیز نقش مهمی را در درمان این اختلال ایفا می‌کند. در بین افرادی که درگیر این اختلال هستند، بسیاری به دلیل مشکلات ظاهری مانند چاقی دچار افسردگی شدید می‌شوند. باید توجه داشت که در صورتی که به دنبال لاغری هستند، از رژیم لاغری متناسب با این اختلال پیروی کنند. فیتوجت به عنوان یک مجموعه تخصصی تغذیه و رژیم‌درمانی در این مسیر همراه شما است.

 چگونه تغذیه می‌تواند به مدیریت اختلال شخصیت مرزی کمک کند؟

تغذیه و سلامت روان به‌طور پیچیده‌ای به هم مرتبط هستند، به‌خصوص در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD). یکی از جنبه‌های مهم در مدیریت این اختلال، تنظیم رژیم غذایی است که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کاهش نوسانات خلقی، کنترل استرس و بهبود کیفیت زندگی داشته باشد. در ادامه، به بررسی عمیق‌تر نقش تغذیه در مدیریت این اختلال و مواد مغذی خاصی که می‌توانند به بهبود وضعیت روحی افراد مبتلا کمک کنند، می‌پردازیم.

 

 امگا-۳ و تأثیر آن بر سلامت روان

امگا-۳ یکی از مهم‌ترین اسیدهای چرب ضروری برای سلامت مغز و روان است. این اسید چرب به‌طور طبیعی در مواد غذایی مثل ماهی‌های چرب (مانند ماهی سالمون، ساردین و ماکرل)، بذر کتان و گردو یافت می‌شود. تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که امگا-۳ می‌تواند به کاهش علائم افسردگی و نوسانات خلقی کمک کند. در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، که معمولاً با نوسانات شدید خلقی مواجه هستند، مصرف منظم امگا-۳ می‌تواند به تنظیم احساسات و کاهش شدت این نوسانات کمک کند. یکی از رژیم‌های لاغری مناسب برای اختلال شخصیت مرزی، رژیم نوردیک است که مبع غنی از امگا 3 است.

امگا-۳ به‌طور مستقیم بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد و به بهبود ارتباطات نورونی کمک می‌کند. همچنین، این ماده مغذی می‌تواند اثرات ضدالتهابی در مغز داشته باشد و باعث بهبود عملکرد شناختی و کاهش واکنش‌های هیجانی افراطی شود. از آنجا که افراد مبتلا به BPD معمولاً به واکنش‌های احساسی قوی و ناگهانی دچار می‌شوند، مصرف امگا-۳ می‌تواند به کاهش این واکنش‌ها کمک کند.

 

 نقش سروتونین و مواد غذایی تولیدکننده آن

سروتونین یکی از مهم‌ترین انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز است که نقش کلیدی در تنظیم خلق و خو، خواب و احساسات دارد. کمبود سروتونین می‌تواند به افسردگی، اضطراب و نوسانات خلقی منجر شود. برخی مواد غذایی می‌توانند به افزایش تولید سروتونین در مغز کمک کنند و در نتیجه باعث بهبود خلق و خو و کاهش استرس شوند.

مواد غذایی غنی از تریپتوفان، مثل بوقلمون، مرغ، تخم‌مرغ، دانه‌ها، و برخی لبنیات، می‌توانند به تولید سروتونین در مغز کمک کنند. همچنین مصرف کربوهیدرات‌های سالم مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌تواند سطح سروتونین را افزایش دهد. برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، که اغلب با استرس و نوسانات خلقی مواجه هستند، افزایش سروتونین می‌تواند به تنظیم بهتر خلق و خو کمک کند و در نتیجه باعث کاهش شدت علائم اختلال شود.

 

مطلب برگزیده: چگونه رژیم خود را نشکنیم؟

 

 تغذیه و سلامت روده

یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر سلامت روان افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی(BPD)، سلامت روده است. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که یک ارتباط قوی بین مغز و روده وجود دارد، که به آن محور روده-مغز گفته می‌شود. سلامت روده می‌تواند به‌طور مستقیم بر سلامت روان تأثیر بگذارد، زیرا بسیاری از مواد شیمیایی مرتبط با خلق و خو، مثل سروتونین، در روده تولید می‌شوند. یکی از اختلالاتی که امکان دارد در صورت عدم رعایت رژیم غذایی سلامت با آن روبرو شوید، سندروم روده تحریک پذیر است.

مصرف پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها که به بهبود سلامت روده کمک می‌کنند، می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت روان داشته باشد. مواد غذایی مثل ماست، کفیر، کلم ترش و سایر مواد غنی از پروبیوتیک‌ها می‌توانند به بهبود تعادل باکتری‌های مفید روده کمک کنند. این تعادل در سلامت روده می‌تواند به بهبود خلق و خو و کاهش استرس کمک کند و در نتیجه علائم اختلال شخصیت مرزی را مدیریت کند.

 

 کنترل قند خون و تأثیر آن بر نوسانات خلقی

نوسانات شدید در سطح قند خون می‌تواند به تغییرات ناگهانی خلق و خو و افزایش اضطراب منجر شود. برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، که با نوسانات خلقی مداوم دست و پنجه نرم می‌کنند، کنترل سطح قند خون از طریق تغذیه می‌تواند به کاهش این نوسانات کمک کند.

مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مانند جو دوسر، برنج قهوه‌ای و نان سبوس‌دار می‌تواند به تثبیت سطح قند خون کمک کند. از خواص جو دوسر پرک در رژیم غذایی خود غافل نشوید. در مقابل، مصرف قندهای ساده و مواد غذایی فرآوری‌شده باعث افزایش سریع قند خون و سپس کاهش ناگهانی آن می‌شود که می‌تواند نوسانات خلقی را تشدید کند. بنابراین، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و پایدار که شامل کربوهیدرات‌های پیچیده و پروتئین‌های باکیفیت باشد، می‌تواند به کنترل بهتر احساسات کمک کند. در این خصوص پیشنهاد می‌شود تا از رژیم‌های محدود کنند مانند رژیم کانادایی و یا رژیم کارنیور خودداری کنید.

 

 تاثیر ویتامین‌ها و مواد معدنی بر سلامت روان

ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش مهمی در سلامت روان بازی می‌کنند. برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند علائم این اختلال را تشدید کند. به‌عنوان مثال، کمبود ویتامین D می‌تواند باعث افسردگی و افزایش نوسانات خلقی شود. مصرف مکمل‌های ویتامین D یا غذاهای غنی از این ویتامین مثل ماهی‌های چرب و تخم‌مرغ می‌تواند به بهبود وضعیت روانی کمک کند.

همچنین، منیزیم و زینک به‌عنوان دو ماده معدنی کلیدی در کاهش استرس و اضطراب شناخته شده‌اند. منیزیم، که در مواد غذایی مثل اسفناج، بادام و دانه‌ها یافت می‌شود، می‌تواند به آرامش عضلات و کاهش تنش عصبی کمک کند. زینک نیز با کاهش التهاب‌های مغزی می‌تواند به بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب کمک کند.

تغذیه نقش حیاتی در مدیریت علائم اختلال شخصیت مرزی ایفا می‌کند. مواد مغذی مانند امگا-۳، پروبیوتیک‌ها، ویتامین D و مواد غذایی که به تولید سروتونین کمک می‌کنند، می‌توانند به بهبود وضعیت روحی و کاهش نوسانات خلقی کمک کنند. رژیم غذایی متعادل و متناسب نه تنها به بهبود علائم این اختلال کمک می‌کند، بلکه کیفیت زندگی فرد را به‌طور کلی افزایش می‌دهد. برای افراد مبتلا به BPD، مشاوره با یک متخصص تغذیه می‌تواند به تدوین یک برنامه غذایی شخصی‌سازی شده کمک کند و در مدیریت بهتر این اختلال نقش مؤثری ایفا کند.

 

 ارتباط بین اختلال شخصیت مرزی و اختلالات خوردن

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) اغلب با چالش‌های زیادی در مدیریت احساسات و نوسانات خلقی خود مواجه هستند. این عدم توانایی در کنترل احساسات، ممکن است به بروز رفتارهای ناسالم در خوردن منجر شود که به‌عنوان اختلالات خوردن شناخته می‌شوند. اختلالات خوردن در افراد مبتلا به BPD معمولاً به‌عنوان یک مکانیزم مقابله‌ای برای کاهش یا مدیریت احساسات منفی عمل می‌کنند. این رفتارها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند و از پرخوری عصبی گرفته تا خودداری کامل از غذا خوردن را شامل شوند.

 

 پرخوری عصبی (Binge Eating) و اختلال شخصیت مرزی

یکی از رفتارهای رایج در میان افراد مبتلا به BPD، پرخوری عصبی است. این نوع رفتار خوردن، زمانی رخ می‌دهد که فرد در پاسخ به احساسات شدید مثل استرس، اضطراب یا افسردگی، به طور ناگهانی و بیش از حد غذا مصرف می‌کند. پرخوری عصبی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً به دنبال دوره‌های احساسی منفی رخ می‌دهد و به‌عنوان راهی برای کاهش این احساسات شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این خصوص بهتر است تا با برخی از روش های کاهش اشتها آشنا باشند تا بتوانند از پرخوری عصبی جلوگیری کنند.

در این وضعیت، خوردن تبدیل به یک رفتار افراطی و ناهشیارانه می‌شود که به‌جای تأمین نیازهای فیزیکی بدن، به‌عنوان راهی برای پر کردن خلأهای احساسی استفاده می‌شود. پس از یک دوره پرخوری، این افراد ممکن است احساس گناه و شرمندگی شدید کنند که منجر به کاهش عزت‌نفس، افزایش احساسات منفی و عدم اعتماد به نفس می‌شود. این چرخه معیوب می‌تواند به شدت بر سلامت جسمی و روانی فرد تأثیر منفی بگذارد و مدیریت علائم اختلال شخصیت مرزی را دشوارتر کند.

 

 خودداری از غذا خوردن و BPD

در مقابل پرخوری، برخی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است در زمان استرس یا اضطراب به خودداری از غذا خوردن روی بیاورند. این رفتار ممکن است به دلیل تلاش برای کنترل احساسات یا کاهش حس‌های منفی باشد. برای این افراد، کنترل غذا خوردن به نوعی راه برای کنترل زندگی و احساسات غیرقابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد.

این الگوی خوردن مشابه رفتارهای ناشی از بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa) است. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی(BPD) ممکن است به‌طور مداوم احساس کند که تنها از طریق کنترل شدید رژیم غذایی می‌تواند نوعی کنترل بر احساسات خود داشته باشد. این رفتارهای خودتنبیهی می‌تواند به عوارض جسمی جدی مثل سوءتغذیه، ضعف و مشکلات گوارشی منجر شود که باعث تشدید نوسانات خلقی و مشکلات روانی می‌شود.

 

مطلب مرتبط: دوپامین چیست؟

 

 ارتباط بین نوسانات خلقی و اختلالات خوردن

نوسانات خلقی که یکی از علائم اصلی اختلال شخصیت مرزی است، می‌تواند به شکل مستقیم با رفتارهای خوردن غیرطبیعی مرتبط باشد. وقتی افراد مبتلا به BPD تحت تأثیر تغییرات خلقی شدید قرار می‌گیرند، رفتارهای خوردن آن‌ها نیز به شدت تغییر می‌کند. به‌عنوان مثال، ممکن است در دوره‌های افسردگی یا اضطراب شدید، به پرخوری عصبی یا اجتناب از غذا خوردن روی بیاورند. این نوسانات خلقی شدید می‌تواند چرخه‌ای از رفتارهای ناسالم خوردن ایجاد کند که فرد را در یک وضعیت دائمی از بی‌ثباتی جسمی و روانی قرار می‌دهد.

این افراد معمولاً از غذا به‌عنوان یک ابزار برای مدیریت یا سرکوب احساسات استفاده می‌کنند. برای مثال، در دوره‌های پرخوری عصبی، غذا به‌عنوان یک پناهگاه موقت از احساسات منفی عمل می‌کند اما این رفتارها اغلب نتیجه معکوس دارند و به افزایش اضطراب و افسردگی منجر می‌شوند.

 

 کمک گرفتن از متخصص تغذیه برای مدیریت اختلالات خوردن در اختلال شخصیت مرزی

در چنین شرایطی، کمک گرفتن از یک متخصص تغذیه می‌تواند به فرد کمک کند تا به الگوهای سالم‌تر غذا خوردن بازگردد و چرخه ناسالم را متوقف کند. متخصص تغذیه می‌تواند با تدوین یک برنامه غذایی متناسب با نیازهای جسمی و روانی فرد، به او کمک کند تا از طریق تغذیه سالم، نوسانات خلقی خود را کاهش دهد و بهبود کلی در وضعیت روانی و جسمی خود تجربه کند. خیلی از افراد به اهمیت تغذیه سلامت و الگوی غذایی سالم در این اختلال توجهی نمی‌کنند، در صورتی که این اختلال نیز به مانند رژیم غذایی دیابتی یا رژیم کبد چرب نیاز به رژیم غذایی خاص خود دارد.

همچنین، متخصص تغذیه می‌تواند فرد را با مهارت‌های مدیریت استرس آشنا کند تا به جای استفاده از غذا به‌عنوان یک راهکار مقابله‌ای، از روش‌های سالم‌تری برای مدیریت احساسات خود استفاده کند. این رویکرد می‌تواند به تدریج فرد را به سمت رفتارهای غذا خوردن متعادل‌تر هدایت کند و به بهبود سلامت جسمی و روانی او کمک کند. در برخی از بیماران توصیه می‌شود تا با استفاده از ورزش‌های تنفسی و آرامش‌بخش مانند یوگا یا پیلاتس، این اختلال را کنترل کنند.

به عبارتی دیگر، رفتارهای خوردن غیرطبیعی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به‌عنوان مکانیزمی برای مقابله با نوسانات شدید احساسی عمل کند. پرخوری عصبی و خودداری از غذا خوردن دو نمونه از این رفتارها هستند که می‌توانند به تشدید علائم اختلال و تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی منجر شوند. در این شرایط، کمک گرفتن از یک متخصص تغذیه می‌تواند به تنظیم الگوهای غذایی و بهبود وضعیت روانی فرد کمک کرده و به مدیریت بهتر علائم این اختلال بیانجامد.

آیا به جز درمان تغذیه، راه‌های دیگری نیز برای حل این اختلال وجود دارد؟

بله، علاوه بر درمان تغذیه، روش‌های درمانی متعددی برای مدیریت و بهبود اختلال شخصیت مرزی (BPD) وجود دارد. این روش‌ها معمولاً به ترکیبی از درمان‌های روان‌شناختی، دارویی و تغییرات سبک زندگی متکی هستند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های درمانی این اختلال اشاره می‌کنیم:

 

 روان‌درمانی (درمان گفتگویی)

روان‌درمانی یکی از اصلی‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است. چند نوع خاص از روان‌درمانی به طور ویژه برای این اختلال توصیه می‌شوند:

 

 درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT)

درمان دیالکتیکی رفتاری یا DBT یکی از محبوب‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی برای BPD است. این نوع درمان بر آموزش مهارت‌های مقابله‌ای به فرد تمرکز دارد تا به او کمک کند تا احساسات و رفتارهای خود را بهتر مدیریت کند. در DBT، فرد یاد می‌گیرد چگونه با موقعیت‌های تنش‌زا مقابله کند، روابط خود را بهبود بخشد و به جای رفتارهای افراطی و خودآسیب‌رسان، راه‌های سالم‌تری برای پاسخ به احساسات منفی پیدا کند.

 

 درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی-رفتاری یا CBT یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان BPD است. این نوع درمان به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و ناسالم خود را شناسایی کند و آن‌ها را به الگوهای مثبت و سازنده تبدیل کند. CBT می‌تواند به کاهش رفتارهای خودآسیبی و بهبود کنترل بر افکار و احساسات کمک کند.

 

 درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBT)

درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تمرین حضور در لحظه و آگاهی از افکار و احساسات فرد بدون قضاوت تمرکز دارد. این روش به فرد کمک می‌کند تا از رفتارهای افراطی و واکنش‌های احساسی شدید جلوگیری کند و با آرامش بیشتری به احساسات خود پاسخ دهد.

 

 درمان دارویی

در حالی که هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی وجود ندارد، اما برخی از داروها می‌توانند به کاهش علائم این اختلال کمک کنند. برای مثال، داروهای ضدافسردگی می‌توانند به کاهش افسردگی و اضطراب مرتبط با اختلال شخصیت مرزی(BPD) کمک کنند. همچنین داروهای ضدروان‌پریشی و تنظیم‌کننده‌های خلقی ممکن است برای کنترل نوسانات خلقی و رفتارهای افراطی تجویز شوند. تجویز دارو باید حتماً تحت نظارت پزشک روان‌پزشک انجام شود تا دوز و نوع دارو به درستی تنظیم شود.

 

 گروه‌درمانی

گروه‌درمانی به افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی(BPD) اجازه می‌دهد تا در یک محیط حمایتی با افرادی که مشکلات مشابهی دارند، ارتباط برقرار کنند و تجربه‌های خود را به اشتراک بگذارند. این جلسات می‌توانند احساس تنهایی را کاهش دهند و به فرد کمک کنند تا از حمایت و همدلی دیگران بهره‌مند شود. علاوه بر این، افراد در گروه‌درمانی می‌توانند مهارت‌های مقابله‌ای جدید یاد بگیرند و از تجربیات مثبت دیگران الهام بگیرند.

 

مقاله‌ای برای شما: آزمایش crp چیست؟

 

 مدیریت استرس و تکنیک‌های آرام‌سازی

از آنجا که استرس می‌تواند علائم اختلال شخصیت مرزی(BPD) را تشدید کند، یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس می‌تواند به کاهش نوسانات خلقی و اضطراب کمک کند. روش‌هایی مثل تمرینات تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و ورزش‌های منظم می‌توانند به فرد کمک کنند تا با استرس‌های روزمره به شکل سالم‌تری مقابله کند.

ورزش منظم به عنوان یک ابزار مؤثر در کاهش استرس و بهبود خلق و خو شناخته شده است. ورزش‌های هوازی مانند دویدن، پیاده‌روی سریع یا شنا، می‌توانند با افزایش تولید اندورفین در مغز، حس بهتری به فرد ببخشند و نوسانات خلقی را کاهش دهند.

 

 پشتیبانی اجتماعی

داشتن یک شبکه حمایتی قوی از خانواده و دوستان می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی(BPD) کمک زیادی کند. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به توجه و حمایت عاطفی نیاز دارند. خانواده‌ها می‌توانند با یادگیری در مورد اختلال شخصیت مرزی و چگونگی برخورد با چالش‌های احساسی، نقش فعالی در بهبود فرد ایفا کنند. حمایت عاطفی از سوی اطرافیان می‌تواند حس امنیت و پایداری را برای فرد ایجاد کند و به او کمک کند تا در مقابله با چالش‌های روزمره موفق‌تر عمل کند.

 تغییرات سبک زندگی

مدیریت اختلال شخصیت مرزی تنها به درمان‌های دارویی و روان‌درمانی محدود نمی‌شود؛ تغییرات مثبت در سبک زندگی نیز می‌تواند نقش مهمی در کنترل علائم این اختلال داشته باشد. تغییرات سبک زندگی به افراد مبتلا کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و بر روی جنبه‌های مختلف جسمی و روانی خود تأثیر مثبتی بگذارند. در این بخش برخی از مهم‌ترین تغییرات سبک زندگی که می‌توانند به مدیریت BPD کمک کنند را توضیح داده‌ایم:

 

کیفیت خواب

از عوامل کلیدی در تنظیم احساسات و خلق‌ و خو نه تنها در افراد مبتلا به این اختلال بلکه در تمامی انسان‌ها، داشتن خواب کافی و باکیفیت است. افراد مبتلا به BPD ممکن است نوسانات خلقی شدیدی تجربه کنند که با کم‌خوابی یا بی‌خوابی تشدید می‌شود. برای بهبود کیفیت خواب، ایجاد یک برنامه منظم خواب، محدود کردن مصرف کافئین و الکل به‌ویژه در ساعات پایانی روز، و انجام تمرینات آرامش‌بخش مثل مدیتیشن یا تنفس عمیق قبل از خواب توصیه می‌شود. روتین خواب منظم می‌تواند به تنظیم بهتر ریتم شبانه‌روزی بدن کمک کند و فرد را از نظر روانی به وضعیت بهتری برساند.

 

فعالیت بدنی منظم

ورزش و فعالیت بدنی منظم نه تنها برای سلامت جسمانی مفید است،بلکه تأثیرات مثبتی بر سلامت روان نیز دارد. ورزش باعث ترشح هورمون‌هایی مانند اندورفین می‌شود که به بهبود خلق و کاهش اضطراب کمک بسیار شایانی می‌کند. تمرینات یوگا، پیاده‌روی، شنا یا هر نوع فعالیتی که فرد از آن لذت می‌برد، می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کاهش تنش و استرس داشته باشد. بسیاری از افرادی که از این اختلال رنج می‌برند گفته‌اند که تمرینات بدنسازی، تاثیرات فوق‌العاده‌ای در کنترل و حتی درمان این اختلال در آنها داشته است.

 

مدیریت استرس

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی(BPD) معمولا حساسیت بالایی به استرس دارند و این می‌تواند علائم اختلال را تشدید کند. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن، یوگا و روش‌های ذهن‌آگاهی (mindfulness) می‌توانند به افراد کمک کنند تا واکنش‌های خود به موقعیت‌های استرس‌زا را بهتر کنترل کنند. این روش‌ها باعث تقویت آرامش ذهنی و بهبود توانایی فرد در مواجهه با موقعیت‌های دشوار می‌شوند.

توجه به این نکته ضروری است که استرس همیشه به صورت علائم واضح و قابل‌تشخیص بروز نمی‌کند و ممکن است فردی بدون تجربه علائم جسمی شایع مثل لرزش دست و پا یا تعریق، همچنان تحت تأثیر استرس قرار داشته باشد. استرس می‌تواند به شکل‌های پنهان‌تری در بدن و ذهن بروز کند و تأثیرات عمیق‌تری بر سلامت روان و جسم بگذارد. در واقع ماهیت پیچیده استرس به این معناست که برخی افراد ممکن است متوجه نشوند که بدن و ذهنشان تحت فشار روانی قرار گرفته است، زیرا علائم آنها به صورت زیرپوستی و غیرملموس بروز می‌کنند. برای مثال، برخی از این علائم پنهان می‌توانند شامل خستگی مزمن، مشکلات گوارشی، سردردهای مداوم، نوسانات خلقی یا حتی کاهش تمرکز و بهره‌وری ذهنی باشند.

از آنجایی که استرس می‌تواند خود را در قالب‌های غیرمعمول و غیر فیزیکی نیز نشان دهد، تشخیص دقیق آن نیاز به بررسی‌های عمیق‌تر دارد. در چنین مواردی، لازم است فرد به ارزیابی عوامل مختلف در زندگی خود بپردازد و با کمک یک متخصص روانشناسی یا مشاور، به کشف منابع و محرک‌های استرس‌زا بپردازد. این عوامل ممکن است به صورت رویدادهای روزمره، فشارهای کاری یا حتی مسائل زیرسطحی‌تر مانند نگرانی‌های ناخودآگاه باشند. برای شناسایی استرس‌های پنهان، توصیه می‌شود به سیگنال‌های ذهنی و جسمی ظریف‌تر توجه شود، مانند احساس خستگی بی‌دلیل، کاهش انگیزه، یا حتی تغییرات ناگهانی در عادات غذایی و خوابی که پیش‌تر نیز به آن اشاره کردیم.

 

ایجاد و تقویت روابط سالم

روابط ناپایدار و ترس از طرد شدن از جمله علائم رایج اختلال شخصیت مرزی(BPD) است. تلاش برای ایجاد روابط سالم و پایدار با دوستان و خانواده و یادگیری مهارت‌های ارتباطی مؤثر می‌تواند به کاهش تنش‌های بین فردی و بهبود سلامت روان کمک کند. مشارکت در جلسات گروهی یا مشاوره‌های خانوادگی نیز می‌تواند به بهبود این جنبه از زندگی کمک کند.

 

کاهش یا ترک مواد مخدر و الکل

استفاده از مواد مخدر و الکل می‌تواند به شدت علائم اختلال شخصیت مرزی(BPD) را بدتر کند. این مواد می‌توانند نوسانات خلقی را تشدید کنند و رفتارهای تکانشی را افزایش دهند. ترک یا کاهش مصرف این مواد با کمک متخصصان، نقش مهمی در بهبود وضعیت روانی و جسمی افراد دارد.

 

مطلب پیشنهادی: مهمترین علائم کم آبی بدن

 

 کلام آخر

اختلال شخصیت مرزی یک اختلال روانی پیچیده است که می‌تواند زندگی فرد و اطرافیانش را به‌ طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با استفاده از مدیریت مناسب و بهره‌گیری از راهکارهای درمانی مؤثر، می‌توان علائم آن را کنترل و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. اقداماتی نظیر مراجعه به روان‌درمانگران متخصص، استفاده از روش‌های درمانی مانند روان‌درمانی دیالکتیکی (DBT)، پشتیبانی خانوادگی و مراقبت از سلامت روان به افراد کمک می‌کند تا با چالش‌های این اختلال بهتر مقابله کنند. با توجه به تأثیر قابل توجه این اختلال شخصیت مرزی بر روابط و احساسات، دریافت حمایت و همراهی متخصصان برای مدیریت آن امری ضروری است.

این مطلب صرفا با هدف آموزش و اطلاع‌رسانی منتشر شده است. پیش از استفاده از توصیه‌های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه‌ی رفع مسؤولیت بلاگ فیتوجت را مطالعه نمایید.