درمان یبوست چیست؟ شایع ترین دلایل ابتلا به یبوست
همه ما احتمالا با این مشکل روبرو شدیم. یبوست که در سالهای اخیر به دلیل حاکم شدن سبک زندگی مدرن و فقدان فعالیت بدنی کافی و یا رژیم غذایی سالم و متناسب، شایعتر و همهگیرتر شده است، البته علت ابتلا به یبوست یا همان خشکی مزاج میتواند حتی فراتر از رژیم غذایی و یا فعالیت فیزیکی باشد؛ از همین رو، ما در این مقاله به کمک تیم پزشکی متخصص فیتوجت، علل ابتلا به یبوست، علائم و درمان سریع یبوست را گردآوری کردهایم تا بتوانید در سریعترین زمان ممکن و بدون نیاز به هزینه های گزاف، آن را درمان کنید، پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
یبوست چیست؟
پیش از آنکه با علل به وجود آمدن یبوست را بررسی کنیم، بهتر است کمی آگاهی خود را نسبت به این مشکل بیشتر کنیم تا با درک و آگاهی بالاتر، بسیار راحتتر به حل آن بپردازیم. یبوست که با نام خشکی مزاج نیز شناخته میشود، یکی از عارضههای دستگاه گوارش است که میتواند عمل دفع را برای افراد بسیار سخت و حتی دردناک کند. به عبارتی، یبوست موجب سفت شدن مواد دفعی روده بزرگ شده و خروج مواد دفعی را دشوار میسازد. اما یبوست دقیقا به چه علت ایجاد میشود و موجب آزار و اذیت فرد مبتلا میشود؟ در ادامه، به طور دقیق با مهمترین و عمدهترین دلایل ابتلا به یبوست آشنا میشویم تا اگر به آن مبتلا شدید، از منشا آن مطلع باشید و در مواقع دیگر نیز با آگاهی کامل، از دچار شدن به یبوست پیشگیری کنید.
علت ابتلا به یبوست
جالب است بدانید که علل ابتلا به یبوست در برخی موارد ممکن است آنقدر ساده و پیش پا افتاده باشد که به ذهنتان خطور نکند و هنگام دست و پنجه نرم کردن با آن، حتی حدس نزنید که به چه علت ممکن است این مشکل برای شما ایجاد شده باشد، از پرخوری عصبی گرفته تا رژیم غذایی نامناسب. شایعترین دلایل ابتلا به یبوست عبارتند از:
- مصرف کم مایعات
یکی از مهمترین فاکتورهای موثر در سلامتی، نوشیدن مایعات به اندازه کافی است اما متاسفانه برخی افراد این نکته طلایی را نادیده میگیرند. ممکن است برایتان باور ناپذیر باشد که کمآبی بدن به تنهایی، میتواند اختلالات بسیار گستردهای را در عملکرد بدن به وجود آورد که یبوست نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین؛ چه در مورد درمان یبوست چه هر زمینه دیگری، نوشیدن آب و مایعات را هرگز فراموش نکنید زیرا بروز علائم کم آبی بدن میتواند زمینهساز ایجاد یبوست شود.
- کمبود فیبر
کمبود فیبر در رژیم غذایی یکی از عوامل اصلی ابتلا به یبوست است چرا که فیبر به تنظیم حرکت رودهها کمک میکند و با جذب آب و افزایش حجم مدفوع، قوام آن را بهبود میبخشد. در صورت کمبود فیبر، مدفوع خشکتر و کوچکتر میشود که این امر حرکت آن در روده را دشوار کرده و به کاهش فعالیت طبیعی رودهها منجر میشود. این وضعیت باعث تاخیر در دفع مدفوع و ایجاد یبوست میشود. گروه فیبرها از جمله مواد غذایی هستند که علاوه بر کمک به گوارش برای لاغری بدون گرسنگی نیز بسیار کاربردی هستند.
- مصرف دارو
گاهی اوقات ممکن است یبوست شما ارتباطی به سلامت عمومی بدنتان نداشته باشد و یک عامل بیرونی موجب ابتلا به آن شده باشد؛ برخی داروها میتوانند باعث یبوست شوند زیرا حرکت طبیعی روده را کند میکنند یا میزان آب موجود در مدفوع را کاهش میدهند. داروهای شایعی که میتوانند منجر به یبوست شوند، شامل مسکنهای مخدر (مانند مورفین و کدئین)، مکملهای آهن (مثل سولفات آهن)، داروهای ضدافسردگی (مانند آمیتریپتیلین) و دیورتیکها (مثل فوروزماید) هستند. برای پیشگیری از یبوست ناشی از دارو، افزایش مصرف آب و فیبر یا مشاوره با پزشک برای تغییر دارو توصیه میشود. توجه داشته باشید که کمبود برخی مواد مغذی و ویتامینها مانند ویتامین ب میتواند بر عملکرد رودهها تأثیر گذاشته و یبوست را تشدید کند.
- اختلالات تیروئید
اختلالات تیروئید، به ویژه کمکاری تیروئید، میتوانند باعث یبوست شوند. در کمکاری تیروئید، کاهش تولید هورمونهای تیروئیدی باعث کند شدن حرکات روده و کاهش ترشحات گوارشی میشود که نتیجه آن سختتر شدن مدفوع و دشواری در دفع است، بر خلاف آن، پرکاری تیروئید معمولا با افزایش حرکات روده همراه است، اما در مواردی نادر نیز ممکن است به یبوست منجر شود. برای مدیریت یبوست ناشی از درمان کمکاری یا پرکاری تیروئید، بهتر است از طریق داروهای مناسب، همراه با مصرف فیبر و مایعات کافی اقدام فرمایید. کندی متابولیسم میتواند یکی از دلایل بروز یبوست باشد و بهبود آن نقش مهمی در تنظیم عملکرد گوارشی دارد.
مطلب پیشنهادی: آیا بدنسازی باعث لاغری میشود؟
- کم تحرکی
فعالیت بدنی، به ویژه ورزشهایی مانند پیاده روی یا دویدن یا ورزشهایی مانند پیلاتس، باعث تحریک عضلات دیواره روده و افزایش حرکات پریستالتیک میشود. در افرادی که سبک زندگی کمتحرکی دارند، این حرکات کاهش مییابد و منجر به تجمع مدفوع در روده و سفت شدن آن میشود. همچنین، کمتحرکی با کاهش جریان خون به دستگاه گوارش، روند گوارش را کندتر میکند. این مشکل در افراد مسن یا کسانی که به دلیل بیماری مدت طولانی بیتحرک هستند، شایعتر است.
- مصرف بالای قند
رژیم غذایی با محتوای قند بالا به چند روش میتواند باعث یبوست شود؛ مصرف زیاد قند معمولا با کاهش مصرف فیبر همراه است، زیرا غذاهای پرقند مانند شیرینیها، نوشابهها و دسرها اغلب فاقد فیبر هستند. این کاهش فیبر باعث سفت شدن مدفوع و کاهش سرعت حرکت آن در روده میشود. همچنین، قند زیاد میتواند باعث تغییر در ترکیب باکتریهای مفید روده شود که اختلال در تعادل میکروبی روده میتواند عملکرد طبیعی آن را مختل کرده و به یبوست منجر شود. به انضمام اینکه مصرف زیاد قند با افزایش وزن نیز مرتبط است که خود عاملی مستقل برای یبوست است. در ادامه به نقش اضافه وزن در ابتلا به یبوست نیز پرداختهایم.
- اضافه وزن
اضافه وزن تاثیرات مختلفی بر عملکرد دستگاه گوارش دارد. وزن اضافی، بهویژه در ناحیه شکم، میتواند فشار بیشتری بر رودهها وارد کرده و حرکات طبیعی آنها را مختل کند. علاوه بر این، افراد دارای اضافه وزن معمولا کمتحرکتر هستند که خود یکی از عوامل اصلی یبوست است. چربی اضافی نیز ممکن است منجر به التهاب مزمن شود که عملکرد دستگاه گوارش را کاهش میدهد. همچنین، رژیم غذایی این افراد معمولاً پرچرب و کمفیبر است که این ترکیب نیز حرکت مدفوع را کندتر کرده و یبوست را تشدید میکند. از رژیمهای موثر میتوان به رژیم مدیترانهای و رژیم لوکرب اشاره کرد.
- مصرف بالای محصولات لبنی
مصرف زیاد محصولات لبنی، مثل شیر و پنیر، ممکن است در برخی افراد به یبوست منجر شود. این مواد غذایی، هرچند مغذی، تقریبا هیچ فیبری ندارند و همین موضوع باعث میشود رودهها برای حرکت مدفوع به مشکل بر بخورند. حالا تصور کنید رژیم غذایی شما پر از لبنیات باشد اما خبری از میوهها، سبزیجات یا غلات پرفیبر نباشد؛ نتیجهاش چیزی جز یبوست نیست. بعضی افراد نیز به خاطر حساسیت یا عدم تحمل لاکتوز، بعد از خوردن لبنیات دچار اختلالات گوارشی میشوند که حرکت روده را کندتر میکند. حتی کلسیم زیاد لبنیات میتواند این مشکل را تشدید کند و مدفوع را خشکتر و سختتر کند. پس اگر عاشق لبنیات هستید، فراموش نکنید که مواد غذایی پرفیبر را هم به رژیم خود اضافه کنید تا به دستگاه گوارشتان آسیبی وارد نشود.
علائم یبوست
حال که با علل ایجاد یبوست آشنا شدیم، بهتر است بدانیم که این مشکل چگونه خود را در بدن ما نشان میدهد و پیش از درگیر کردن بدن، چه هشدارهایی میدهد. نکته بسیار مهم درباره یبوست این است که تنها به سختی در دفع محدود نمیشود؛ بلکه بدن با علائم دیگری نیز ما را از این وضعیت آگاه میکند. یکی از این نشانهها نفخ شکم است که حس ناخوشایند پر بودن را به همراه دارد. همچنین، تجمع گاز در روده میتواند باعث احساس سنگینی و ناراحتی شود. درد در ناحیه پایین شکم نیز یکی دیگر از پیامهای واضح بدن است که نشان میدهد در عملکرد دستگاه گوارش اختلالاتی به وجود آمده است. جالب است بدانید که یبوست حتی میتواند فراتر از مشکلات گوارشی رفته و به مشکلاتی مانند سردرد هم منجر شود؛ نتیجهای که احتمالا از فشار ناشی از سموم باقیمانده در بدن ناشی میشود. اما چگونه میشود به درمان سریع یبوست پرداخت؟ آیا درمان خانگی یبوست امکانپذیر است؟ در ادامه این موضوع را بررسی کردهایم.
درمان سریع یبوست در خانه
اگر خودتان یا اطرافیان شما دچار یبوست شدهاید و به دنبال راهحلهای ساده و خانگی میگردید، خوشبختانه روشهای متنوع و موثری وجود دارد که میتواند خیلی سریع کمکتان کند. در ادامه به چند مورد اشاره میکنیم که امتحانشان میتواند در درمان یبوست بسیار موثر باشد:
- آب آلو بنوشید
آب آلو یک نوشیدنی جادویی برای رودههاست! این نوشیدنی طبیعی به خاطر فیبر بالا و وجود ترکیبات ملین، مثل سوربیتول، به حرکت رودهها کمک زیادی میکند. یک لیوان آب آلو صبح ناشتا بنوشید و اثراتش را در طول روز ببینید. اگر یبوستتان شدید است، یک لیوان دیگر عصر امتحان کنید. فراموش نکنید که آب آلو علاوه بر رفع یبوست، یک میانوعده خوشمزه هم هست. - منیزیم مصرف کنید
اگر حس میکنید مدفوعتان خشک و سفت شده، مکملهای منیزیم میتوانند معجزه کنند. منیزیم به روده کمک میکند تا آب بیشتری جذب کند و مدفوع نرمتر شود. مکملهای منیزیم سیترات یا اکسید منیزیم را از داروخانه تهیه کنید، اما اگر اهل دارو نیستید، غذاهایی مثل اسفناج، آووکادو، یا بادام که غنی از منیزیم هستند، میتوانند کمککننده باشند. - مواد غذایی حاوی فیبر مصرف کنید
شاید این جمله را زیاد شنیده باشید، اما واقعا فیبر کلید حل یبوست است. سبزیجات تازه مثل کاهو و کلم، میوههایی مثل سیب، پرتقال یا انجیر (با پوست) و غلات سبوسدار، دوست همیشگی رودهها هستند. یک کاسه جو دوسر برای صبحانه یا یک مشت آجیل به عنوان میانوعده، میتواند رودههای شما را پرکار کند. از خواص جو دوسر در رژیم خود غافل نشوید. فقط یادتان باشد اگر فیبر بیشتری میخورید، حتماً آب هم زیاد بنوشید. - از روغن کرچک استفاده کنید
این روش شاید کمی قدیمی به نظر برسد، اما هنوز هم موثر است. روغن کرچک یکی از قویترین ملینهای طبیعی است. یک قاشق چایخوری روغن کرچک را صبح با شکم خالی بخورید و اجازه بدهید کار خودش را بکند. اما دقت کنید که این روش برای موارد خاص است و نباید زیاد به آن وابسته شوید. همچنین اگر باردار هستید یا بیماری خاصی دارید، قبل از مصرف حتماً با پزشک مشورت کنید. - شربت لاکتولوز بخورید
اگر به دنبال یک راهحل بیدردسر و مطمئن هستید، شربت لاکتولوز انتخاب خوبی است. این شربت به آرامی آب بیشتری به مدفوع جذب میکند و کمک میکند تا دفع راحتتری داشته باشید. برای استفاده کافی است مقدار توصیهشده روی بستهبندی را بخورید و صبور باشید؛ چون معمولاً چند ساعت طول میکشد تا اثر کند. - دمنوشهای گیاهی بنوشید
گاهی یک فنجان دمنوش گرم همان چیزی است که بدن شما نیاز دارد. دمنوشهایی مثل نعناع، رازیانه یا زنجبیل میتوانند عضلات روده را آرام کنند و به حرکت مدفوع کمک کنند. از خواص رازیانه میتوان به افزایش تحرکات روده اشاره کرد. اگر دنبال یک گزینه خاصتر هستید، دمنوش گل ختمی را امتحان کنید؛ یک انتخاب خوشطعم و آرامبخش که میتواند به رودهها جان تازهای ببخشد.
مقالهای برای شما: رژیم تخم مرغ چیست؟
جلوگیری از ابتلا به یبوست
حال که با راه حلهای درمان سریع یبوست آشنا شدیم، اما چکار کنیم که اصلا به یبوست دچار نشویم و عوارض آن را متحمل نشویم؟ خوشبختانه، با چند تغییر ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی، میتوان از یبوست پیشگیری کرد و دستگاه گوارش را همیشه در بهترین حالت نگه داشت.
- فیبر بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنید
رژیم غذایی غنی از فیبر، کلید اصلی پیشگیری از یبوست است. فیبر باعث افزایش حجم مدفوع و حرکت راحتتر آن در رودهها میشود. سعی کنید روزانه میوهها (مثل سیب، گلابی و انجیر)، سبزیجات (مثل اسفناج و کلم)، غلات کامل و حبوبات را در وعدههای غذایی خود بگنجانید. - آب کافی بنوشید
بدن شما برای حرکت روان مدفوع به آب نیاز دارد. کمآبی میتواند مدفوع را سفت و خشک کند. روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید و اگر ورزش میکنید یا در هوای گرم هستید، این مقدار را بیشتر کنید. - فعالیت بدنی را در برنامه روزانه بگنجانید
ورزش منظم، مانند پیادهروی یا یوگا به تحریک عضلات روده کمک میکند و حرکات پریستالتیک روده را بهبود میبخشد. حتی چند دقیقه فعالیت سبک بعد از غذا میتواند تأثیر مثبتی بر عملکرد گوارشی شما داشته باشد. - زمان مشخصی برای دفع داشته باشید
عادت کنید که در یک ساعت مشخص، مثلا صبح بعد از بیدار شدن یا بعد از صبحانه، به دستشویی بروید. ایجاد این روال میتواند به تنظیم سیستم گوارش شما کمک کند و از انباشته شدن مدفوع جلوگیری کند. - مصرف قند و چربیهای ناسالم را کاهش دهید
رژیم غذایی پر از قند و چربی میتواند حرکت رودهها را کند کند. به جای این مواد، به سراغ غذاهای سالم و پرفیبر بروید و مصرف غذاهای فرآوریشده و فستفود را محدود کنید. - لبنیات را متعادل مصرف کنید
مصرف زیاد لبنیات، به ویژه پنیر و شیر، ممکن است یبوست را تشدید کند. اگر حس میکنید لبنیات باعث مشکلات گوارشی شما میشود، مقدار آن را کاهش دهید یا گزینههای بدون لاکتوز را امتحان کنید. - استرس را کاهش دهید
استرس میتواند بر عملکرد دستگاه گوارش تاثیر بگذارد و حرکات روده را کند کند. روشهایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا فعالیتهایی که باعث آرامش شما میشوند را امتحان کنید. - مصرف ملینهای طبیعی را امتحان کنید
گاهی افزودن موادی مانند تخم کتان، دانه چیا یا آب آلو به رژیم غذایی میتواند به پیشگیری از یبوست کمک کند. این مواد طبیعی و سالم هستند و میتوانند به تنظیم حرکات روده کمک کنند.
از قدیم گفتهاند پیشگیری همیشه بهتر از درمان است؛ بنابراين شما با رعایت این نکات ساده، میتوانید رودههایی سالم و عملکردی روان داشته باشید و از مشکلاتی مثل یبوست و عوارض آن دور بمانید. اگر پس از خواندن این مقاله برایتان سوال شده است که «آیا یبوست، علاوهبر احساس درد و سختی در دفع میتواند عوارض دیگری نیز داشته باشد؟» باید بگوییم که بله؛ عوارض یبوست میتواند به مراتب سختتر از دست و پنجه نرم کردن با خود آن باشد که در ادامه به عوارض آن نیز اشاره کردهایم.
عوارض یبوست برای بدن
یبوست شاید در نگاه اول مشکلی ساده به نظر برسد، اما اگر به آن بیتوجهی کنید، میتواند مشکلات بزرگتری برای سلامتیتان ایجاد کند. بیایید نگاهی دقیقتر به برخی از این عوارض و تاثیرات آنها بر بدن داشته باشیم.
- شقاق مقعد (فیشر آنال)
یکی از رایجترین عوارض یبوست، ایجاد ترکهای دردناک در بافت مقعد است. وقتی مدفوع سفت و خشک به سختی از مقعد عبور میکند، میتواند باعث پارگی و ایجاد زخم شود. این ترکها که به آنها شقاق گفته میشود، هنگام دفع مدفوع باعث سوزش و درد شدیدی میشوند و معمولا با خونریزی همراه هستند. اگر شقاق درمان نشود، میتواند مزمن شود و به مداخلات پزشکی نیاز داشته باشد.
- بواسیر (هموروئید)
فشار زیاد هنگام تلاش برای دفع مدفوع میتواند عروق خونی ناحیه مقعد را ملتهب و متورم کند. نتیجه این فشار، هموروئید یا بواسیر است که میتواند داخلی (داخل مقعد) یا خارجی (خارج از مقعد) باشد. هموروئید اغلب با درد، خارش و خونریزی همراه است و در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. این مشکل میتواند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد و حتی نشستن یا راه رفتن را برای فرد دشوار کند.
- انسداد روده
یبوست طولانی مدت میتواند منجر به تجمع بیش از حد مدفوع در روده و ایجاد انسداد شود. در این وضعیت، عبور مدفوع به طور کامل متوقف میشود و فرد با علائمی مانند درد شدید شکم، نفخ و حالت تهوع مواجه میشود. انسداد روده یک وضعیت اورژانسی است که در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض جدیتری از جمله پارگی روده ایجاد کند و به جراحی فوری نیاز داشته باشد.
مطلب پیشنهادی: سرد مزاجی چیست؟
- افتادگی مقعد (پرولاپس رکتوم)
وقتی مدام برای دفع مدفوع، به اصطلاح زور میزنید، بافتهای حساس مقعد تحت فشار شدید قرار میگیرند. در نتیجه، ممکن است این بافتها از جای خود خارج شوند و از مقعد بیرون بزنند. این مشکل که به آن پرولاپس رکتوم میگویند، نه تنها دردناک است، بلکه نیازمند درمان پزشکی است و در مواردی حتی ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. این عارضه به ویژه در افراد مسن شایعتر است.
- سمی شدن بدن
مدفوع حاوی مواد زائد و سمومی است که بدن باید آنها را دفع کند. وقتی یبوست باعث ماندن طولانی مدت مدفوع در روده میشود، این سموم ممکن است دوباره جذب بدن شوند. این فرآیند میتواند منجر به احساس خستگی مداوم، سردردهای مکرر و حتی مشکلات پوستی شود. سمی شدن بدن به مرور زمان میتواند سایر ارگانهای بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد و به افت کلی سلامت منجر شود. در این خصوص میتوان از رژیمهای مناسب مانند رژیم دیتاکس استفاده کرد.
- نفخ و احساس سنگینی
وقتی مدفوع برای مدت طولانی در روده باقی میماند، گاز بیشتری تولید میشود که باعث نفخ و تورم شکم میشود. این نفخ نه تنها احساس ناخوشایندی ایجاد میکند، بلکه میتواند شما را بیحوصله و سنگین کند. نفخ ناشی از یبوست گاهی به حدی آزاردهنده است که حتی روی کیفیت خواب و فعالیتهای روزانه شما تاثیر میگذارد.
- کاهش کیفیت زندگی
یبوست مزمن میتواند به مشکلاتی فراتر از گوارش منجر شود. درد، ناراحتی و مشکلات ناشی از یبوست ممکن است باعث اضطراب و استرس شوند. از طرفی، افراد دچار یبوست اغلب حس خستگی و بی حالی دارند که باعث کاهش بهرهوری در کار و زندگی میشود. این مسئله میتواند به مرور زمان کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
- مشکلات قلبی در موارد شدید
یکی از عوارض کمتر شناختهشده یبوست، افزایش فشار بر سیستم قلبی عروقی است. هنگام زور زدن برای دفع مدفوع، فشار خون به طور ناگهانی بالا میرود و این موضوع میتواند برای افرادی که بیماریهای قلبی دارند خطرناک باشد. در موارد نادر، این فشار ممکن است حتی به حمله قلبی یا سکته منجر شود. البته این مورد همانطور که گفته شد بسیار نادر است و با فشارهای مداوم در طولانی مدت ایجاد میشود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
به خاطر داشته باشید؛ در صورتی که یبوست بیش از سه هفته ادامه پیدا کند، با خون در مدفوع، کاهش وزن غیرعادی، درد شدید شکم یا تغییر ناگهانی در الگوی دفع همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر نیاز مداوم به استفاده از ملین دارید یا این یبوست در کودکان و سالمندان اطراف شما رخ میدهد، بررسی پزشکی بیار مهم و ضروری است. تشخیص به موقع مشکلات زمینهای یا عوارض ناشی اولیه یبوست میتواند از بروز مشکلات جدیتر برای فرد مبتلا جلوگیری کند.
نکته مهم: اگر شاهد عوارض و جدیتر شدن یبوست بودید، هرگز برای درمان آن از هیچ دارویی بدون تاییدیه پزشک استفاده نکنید.
مقالهای برای شما: آیا خواب زیاد باعث لاغری می شود؟
جمع بندی
یبوست به عنوان یک مشکل رایج گوارشی، میتواند از یک ناراحتی ساده فراتر رفته و بر جنبههای مختلف سلامت جسمی و روانی تاثیر بگذارد، اما خبر خوب این است که با رعایت نکات سادهای مانند مصرف فیبر کافی، نوشیدن آب و داشتن تحرک بدنی، میتوان از این مشکل پیشگیری کرد. همچنین در صورت بروز، راهکارهای خانگی متعددی وجود دارد که میتوانند به رفع سریع آن کمک کنند.
با این حال، یبوست نباید نادیده گرفته شود، زیرا ممکن است نشاندهنده یک اختلال زمینهای باشد یا حتی به عوارض جدیتری منجر شود. پس مراقبت از سلامت دستگاه گوارش و گوش دادن به پیامهای بدن اهمیت بسیاری دارد. همچنین به یاد داشته باشید، سبک زندگی سالم و توجه به نیازهای بدن، کلید اصلی داشتن دستگاه گوارشی سالم است.
دیدگاه شما