خواص زعفران چیست؟ آشنایی با طبع، فواید و عوارض زعفران
زعفران یک ادویه پر مصرف در سرتاسر دنیا است که به دلیل طعم و عطر خاص آن کاربردهای فراوانی در آشپزی پیدا کرده است. خواص زعفران برای بدن بسیار زیاد میباشد و از سه هزار سال قبل استفادههای فراوان دارویی و درمانی نیز داشته است. زعفران را در دنیا با نام ادویه طلایی نیز میشناسند. خواص زعفران آنقدر زیاد است که در تهیه بسیاری از داروها نیز از آن استفاده میشود. زعفران یکی از گرانترین مواد موجود در دنیا است. این قیمت بالا عمدتاً به دلیل نحوه کشت و برداشت سخت این گیاه است. بیشتر بخشهای برداشت زعفران با دست انجام میشود و نیاز به نیروی انسانی زیادی دارد که این مسأله یکی از دلایل افزایش قیمت زعفران است.
دلیل دیگر قیمت بالای این ادویه این است که برای تهیه مقدار اندکی از آن به مقدار خیلی زیادی از گلهای زعفران احتیاج است. زعفران که آن را با نام طلای سرخ نیز میشناسند، در کشورهای مختلفی کشت و برداشت میشود. در ایران، اسپانیا، سوئیس، ترکیه و پاکستان زعفران را کشت میدهند و برداشت میکنند. در حال حاضر ایران اولین کشوری است که به کاشت و برداشت زعفران میپردازد و تقریباً ۹۲ درصد از تولید زعفران را در دست دارد. در ایران، خراسان رضوی بیشترین مقدار از زعفران را تولید میکند.
طبع زعفران چیست؟
طب سنتی زعفران را ادویهای با طعم گرم و خشک میداند که میتواند در درمان بسیاری از بیماریها و مشکلات جسمی مؤثر باشد. طبع گرم زعفران آن را به یک محرک جنسی تبدیل میکند که میتواند یک درمان طبیعی و مفید برای سردمزاجها باشد. به علاوه زعفران میتواند در درمان مشکلاتی که در اثر رطوبت در بدن ایجاد میشود، نیز مؤثر باشد و شرایطی مانند استرس، اضطراب، ناراحتی و افسردگی را بهبود ببخشد.
انواع زعفرانها کداماند؟
به طور کلی در بازار ایران سه نوع زعفران را خواهید یافت. زعفران ایرانی که از نظر کیفیت مرغوبترین نوع زعفران است و از طعم و بوی فوقالعادهای برخوردار است. زعفران کشمیری به دلیل رنگ شدیدتری که به نسبت زعفران ایرانی دارد، معروف است و یک رنگ دهنده قوی محسوب میشود. زعفرانهای اسپانیایی نیز در بازار وجود دارند که کیفیت کمتری را از خود نشان میدهند، اما به دلیل اقتصادی بودن و قیمت به صرفه طرفداران خاص خود را دارند.
خواص زعفران چیست؟
زعفران از دیرباز در طب سنتی و برای درمان بسیاری از بیماریها و مشکلات سلامتی استفاده شده است. زعفران به دلیل ساختار منحصر به فرد خود و موادی که در آن وجود دارند، دارای خواص و فواید بسیار زیادی برای بدن است. در ادامه این مطلب برخی از مهمترین خواص زعفران را برای شما توضیح خواهیم داد.
۱- درمان افسردگی با زعفران:
خاصیت زعفران در این زمینه آنقدر زیاد است که بسیاری از افراد زعفران را به عنوان یک ماده نشاطآور طبیعی میشناسند. زعفران پس از مصرف در بدن شما بر روی تولید و ترشح سروتونین اثر میگذارد و آن را افزایش میدهد. سروتونین هورمون شادی است و زعفران با افزایش این ماده در بدن شما، افسردگی و علائم آن را کاهش میدهد و نشاط و شادابی را به همراه میآورد.
جالب است بدانید که تعداد زیادی از داروهای شیمیایی ضد افسردگی نیز با همین ویژگی طراحی و تولید میشوند. در هر صورت مصرف داروهای شیمیایی عوارض مختص به خود را دارد، اما زعفران یک راه حل طبیعی و بیضرر است. همچنین زعفران میتواند عوارض ناشی از این داروهای شیمیایی را نیز کاهش دهد.
۲- زعفران برای سرماخوردگی:
زعفران دارای مقادیر زیادی از ویتامین ث در ساختار خود است. ویتامین ث به طور ویژهای میتواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و در جلوگیری از ابتلا به انواع بیماریها و درمان سرماخوردگی مفید باشد. برای استفاده از این خاصیت زعفران بهترین حالت این است که زعفران را دم کنید و مصرف کنید. جالب است بدانید که در هر ۲۵ گرم از زعفران، ۲۰ میلی گرم ویتامین ث وجود دارد که به خاطر طبیعی بودن آن درصد بسیار بالایی از این مقدار میتواند به راحتی جذب بدن شود.
۳- زعفران و جلوگیری از سرطان:
یکی از دلایل عمده ایجاد سرطان در بدن، وجود رادیکالهای آزاد در بدن است. رادیکالهای آزاد به صورت مداومی تولید میشوند و نمیتوان جلوی تولید آنها را گرفت. یکی از راههای مؤثر در جلوگیری از ابتلا به سرطان استفاده از آنتی اکسیدانها و مصرف مداوم آنها است. زعفران دارای مقادیر قابل توجهی از محتوای آنتی اکسیدانی است. بنابراین مصرف مداوم و اصولی زعفران میتواند ریسک ابتلا به سرطانها را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
۴- خواص زعفران برای مغز:
زعفران دارای مقادیر زیادی از آنتی اکسیدانها، مواد معدنی و ریز مغذیها است که میتوانند عملکرد مغز را بهبود ببخشند و از ایجاد اختلالات عصبی در مغز جلوگیری کنند. زعفران میتواند قدرت و توانایی ذهنی افراد را افزایش دهد، هوشیاری را بالا ببرد و از مغز در مقابل فراموشی و کند کار کردن نیز محافظت نماید.
۵- خواص زعفران برای قلب:
در دنیای امروز با هرچه پیشرفت بیشتر زندگیها به سمت ماشینی شدن و مصرف هرچه بیشتر از مواد غذایی ناسالم و چرب، سلامت قلبی عروقی افراد هرچه بیشتر در معرض خطر قرار گرفته است. درصد ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی به طور ویژهای افزایش پیدا کرده است. زعفران با خواص خاص خود میتواند از تجمع چربیها در عروق کرونری و عروق مربوط به قلب جلوگیری کند و سلامت قلبی عروقی را در افراد افزایش دهد.
۶- انرژی بخشی:
زعفران میتواند متابولیسم را در بدن بهینهسازی کند. زعفران سوخت و ساز چربیها را کاهش میدهد و سوخت و ساز گلوکز را در بدن بهینهسازی میکند. در نتیجه این موارد تودههای چربی در بدن فرد تجمع پیدا نمیکنند و قند خون نیز نرمال باقی میماند، انرژی فرد افزایش مییابد و حتی از ابتلا به دیابت جلوگیری میشود.
۷- خواب خوب:
یکی از تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان میدهد که مصرف ۱۴ میلی گرم از زعفران به صورت روزانه برای مدت متوالی و مشخص تأثیر بیشتری از مصرف قرصهای خواب با دوز مشخص در همان مدت زمان دارد و میتواند یک خواب با کیفیت را برای شما به ارمغان بیاورد.
۸- کاهش تنگی نفس:
در ساختار زعفران به میزان بسیار کمی مواد آلرژن وجود دارد. این میتواند در بهبود تنگی نفس و ناراحتیهای تنفسی مانند آسم بسیار تأثیرگذار باشد.
۹-خواص زعفران برای پوست:
یکی از موادی که حضور آن در بدن برای داشتن یک پوست سالم و زیبا ضروری است، کلاژن است. کلاژن در معرض نور مستقیم خورشید از بین میرود و بسیاری از عوامل محیطی دیگر نیز بر روی آن تأثیر میگذارند. به علاوه تولید کلاژن با افزایش سن در بدن کاهش مییابد که منجر به پیری پوست میشود. زعفران میتواند کلاژن موجود در بدن را حفظ کند و تولید آن را افزایش دهد. این خواص زعفران باعث میشود از پیری زودرس پوست جلوگیری شود و پوست به شدت روشن و شفاف شود.
۱۰- خواص زعفران برای قاعدگی و پریودی:
زعفران برای قاعدگی و تنظیم چرخه آن دارای فواید بسیار زیادی است. مصرف اصولی و مداوم زعفران میتواند از بروز بینظمی در قاعدگی جلوگیری کند و چرخه آن را منظم کند. مصرف زعفران در بسیاری از موارد میتواند در کاهش علائم سندرومهای پیش از قاعدگی نیز به طور ویژهای موثر باشد. البته خواص زعفران برای قائدگی است که تاخیر دارد .
۱۱- تقویت سیستم ایمنی:
زعفران دارای مقادیر زیادی از ریز مغذیها، مواد معدنی و ویتامینها در ساختار خود است که میتواند به طور ویژهای سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. یکی از محتویات زعفران ویتامین سی است که سیستم ایمنی را تحریک میکند تا تعداد بیشتری از سلولهای سفید خونی را بسازند. از این طریق، ایمنیِ کلی بدن و توانایی آن برای مقابله با بیماریها را افزایش میدهد.
مطلب پیشنهادی: خواص ازگیل چیست؟
۱۲- جلوگیری از کم خونی:
یکی از دلایل ایجاد ضعفها و کم خونی در بدن، کمبود آهن است که بسیار شایع است. مصرف زعفران یک راه طبیعی و مؤثر است که میتواند از کم خونی جلوگیری کند.
۱۳- تقویت سلامت چشم:
نابینایی در سنین کهنسالی به دلایل متفاوتی میتواند ایجاد شود. یکی از شایعترین علتهای این موضوع تخریب ماکولای چشم است. تحقیقات نشان میدهند که مصرف زعفران میتواند در جلوگیری از ابتلا به این بیماری مؤثر باشد. به علاوه زعفران در صورتی که به طور منظم و روزانه مصرف شود، میتواند تولید سلولهای حساس چشمی را افزایش دهد. از این طریق از چشمها در مقابل آسیبهای وارده از نور خورشید محافظت میکند.
۱۴- خواص زعفران برای معده:
زعفران یک ضد التهاب و ضد درد قوی محسوب میشود. این ماده میتواند برای بهبود دردهای ناشی از معده و التهابات معدوی موثر باشد. زعفران همچنین میتواند به عنوان ضدنفخ عمل کند و دردهای شکمی را نیز در بسیاری از موارد کاهش دهد یا حتی به طور کلی از بین ببرد.
۱۵- درمان MS:
در بیماری MS، میلین یک ماده محافظتکننده از سلولهای عصبی است، در سیستم عصبی بدن تخریب میشود. زعفران این توانایی را دارد که به پایداری میلین کمک کند و از تخریب آن در بسیاری از موارد جلوگیری کند. اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به MS وجود دارد، توصیه میشود که از زعفران در رژیم غذایی خود استفاده کنید و ریسک ابتلا به این بیماری را در بدن خود کاهش دهید.
۱۶- درمان سوختگی:
برای بهبود سوختگی بدن باید سلولهای سالم بیشتر و بیشتری تولید کند و سلولهای آسیب دیده را نیز ترمیم کند. برای ترمیم آسیبهای بدن، به مواد مغذی و معدنی خاصی احتیاج دارد. از مواد معدنی که به طور عمده در ترمیم آسیبهای سلولی از آن استفاده میشود، میتوان به پتاسیم و منیزیم اشاره کرد. زعفران مقدار بالایی از پتاسیم و منیزیم را دارد و از این طریق میتواند در تحریک ساخت و رشد سلولهای جدید و ترمیم آسیبهای قبلی بسیار مفید واقع شود. برای درمان سوختگیها میتوانید از مرهم زعفران استفاده کنید. این مرهم را بر روی زخمها و سوختگیها قرار دهید تا نتیجه شفابخش آن را مشاهده کنید.
۱۷- درمان پارکینسون با زعفران:
پارکینسون یک بیماری شایع است که بسیاری از افراد را درگیر میکند و در صورت پیشرفت حتی میتواند تواناییهای حرکتی فرد را مختل کند. زعفران در ساختار خود دارای مادهای به نام کرستین است که میتواند از بروز این بیماری در بدن جلوگیری کند.
۱۸- تقویت استخوانها:
استخوان یک منبع غنی از مواد معدنی است. زعفران دارای مقادیر زیادی از موادی مانند کلسیم، پتاسیم و.. است که میتوانند سلامت استخوانها را تقویت کنند و از بروز بیماریهایی مانند پوکی استخوان جلوگیری کنند.
۱۹- تقویت حافظه:
در ساختار زعفران مقادیری از کروسین و کرستین وجود دارد. این مواد میتوانند حافظه بلندمدت را در شما تقویت کنند. در صورت تقویت حافظه بلند مدت ریسک ابتلا به بیماریهایی مانند آلزایمر و زوال عقل به طور ویژهای کاهش مییابد.
۲۰- زعفران و تقویت میل جنسی:
زعفران در زنان و مردن میتواند به عنوان یک محرک جنسی محسوب شود. تحقیقات نشان داده است که مصرف زعفران در زنانی که از سردمزاجی جنسی رنج میبرند میتواند موثر واقع شود. به علاوه مصرف زعفران میتواند در درمان اختلال نعوظ در مردان نیز تاثیر گذار باشد.
۲۱- خواص زعفران برای لاغری:
اگر به دنبال کاهش وزن خود هستید یکی از موادی که میتوانید در رژیم غذایی خود از آن استفاده کنید، زعفران است. زعفران به عنوان یکی از ادویههای کاهش وزن، متابولیسم را در بدن افزایش میدهد و از این طریق به شما کمک میکند تا راحتتر بتوانید وزن کم کنید. خاصیت دیگر زعفران که به طور غیرمستقیم در کاهش وزن مؤثر است شادیآور بودن آن است. اما چگونه؟
تحقیقات نشان میدهند که افرادی که در طی روز با حجم زیادی از اضطراب و استرس روبه رو هستند و یا از افسردگی رنج میبرند در بسیاری از موارد تمایل زیادی برای خوردن شیرینی جات و مواد غذایی شیرین از خود نشان میدهند. به علاوه بسیاری از افرادی که از افسردگی رنج میبرند دچار پرخوریهای عصبی نیز هستند. بنابراین زعفران با تقویت سلامت روحی و روانی شما و کاهش اضطراب و استرس میتواند میل شما به مواد غذایی ناسالم را کاهش داد و اینگونه منجر به کاهش وزن موثر شود. شما می توانید از خواص زعفران در رژیم لاغری ای که دارید استفاده کنید.
۲۲- درمان تشنج:
در طب سنتی از زعفران به طور عمدهای برای درمان تشنجها استفاده میشده است. نتایج تحقیقات جدید ناشی از این هستند که مصرف زعفران میتواند مدت زمان بسیاری از تشنجها را کوتاهتر کند و علائم آنها را کاهش دهد.
۲۳-خواص زعفران برای کودکان:
مصرف به اندازه و اصولی زعفران میتواند برای کودکان نیز فواید زیادی داشته باشد. یکی از مهمترین خواص زعفران برای کودکان کمک به رشد و سالم ماندن استخوانهای آنها است. زعفران باعث میشود بدن به طور مؤثرتری کلسیم را جذب کند و سپس از آن برای تقویت استخوانها استفاده کند.
مقاله مرتبط: چرا صبحانه اشتها ندارم؟
عوارض مصرف زعفران چیست؟
مصرف بیش از حد و غیر اصولی هر مادهای میتواند منجر به ایجاد مجموعهای از عوارض جانبی شود که بسیاری از آنها میتوانند برای سلامت بدن صدمه زننده باشند. زعفران نیز هرچند که به طور کلی یک ماده غذایی بیخطر است، اما از این قاعده مستثنی نیست. برخی از مهمترین عوارض مصرف زعفران را در ادامه برایتان آوردهایم.
۱- مسمومیت با زعفران:
تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان میدهند که مصرف یک و نیم گرم زعفران در روز برای یک فرد بالغ بیخطر است و عوارضی را ایجاد نمیکند. مصرف بیش از ۵ گرم زعفران در طول یک روز یک دوز سمی است و میتواند مسمومیت ایجاد کند و سلامت بدن فرد را به خطر می اندازد. بنابراین توصیه میشود با وجود زیاد بودن خواص زعفران، از آن به مقدار کم استفاده کنید تا شانس مسمومیت را به طور کلی از بین ببرید.
۲- واکنشهای آلرژیک:
اگرچه زعفران به طور کلی دارای مقدار خیلی کمی از مواد آلرژن است، اما میتواند در برخی افراد منجر به واکنشهای آلرژیک شود. اگر سابقه آلرژی به برخی از مواد خوراکی را دارید توصیه میشود در مورد مصرف زعفران با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
۳- خواب آلودگی:
زعفران دارای خاصیت آرام بخشی است و مصرف بیش از حد آن میتواند سبب خواب آلودگی بیش از حد در فرد شود.
۴- حالت تهوع و استفراغ:
برخی افراد با مصرف زعفران ممکن است دچار دردهای شکمی، حالت تهوع و یا در بعضی موارد استفراغ شوند.
سایر عوارض زعفران
- تغییر اشتها
- سردرد
- گرفتگی معده
این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم: خواص دانه چیا چیست؟
مصرف زعفران برای چه کسانی ممنوع است؟
۱- زعفران برای بارداری :
دوران بارداری و شیردهی برای مادر و جنین یا مادر و نوزاد دوران ویژه و حساسی به حساب میآید. در این دوران بدن خیلی سریعتر تحت تأثیر قرار میگیرد و به همین دلیل نیز لازم است که در مصرف موادی که ممکن است عوارض ایجاد کنند، احتیاط شود.
۲- افراد مبتلا به اختلالات قطبی:
زعفران میتواند باعث تغییر در خلق و خوی افراد شود. بنابراین توصیه میشود که افرادی که مبتلا به اختلالات دوقطبی یا عدم تعادلهای روانی هستند از زعفران استفاده نکنند. مصرف زعفران ممکن است در این افراد منجر به ایجاد رفتارهای تکانشی شود.
۳- جراحی:
به طور کلی توصیه میشود که مصرف زعفران از دو هفته قبل از عمل جراحی قطع شود.
تداخلات دارویی زعفران:
زعفران با برخی از داروها نیز تداخل ایجاد میکند. بهتر است از مصرف همزمان زعفران با این داروها اجتناب شود.
۱-داروهای فشار خون:
اگر به طور منظم از داروهای کاهنده فشار خون استفاده میکنید، توصیه میشود که از مصرف زعفران چشم پوشی کنید. زعفران میتواند فشار خون شما را به طور مؤثری کاهش دهد و در صورتی که شما از داروهای کاهنده فشار خون نیز استفاده کنید، ممکن است دچار افت شدید فشار خون شوید. افت فشار خون میتواند سبب ایجاد یک وضعیت جدی و تهدیدکننده سلامت در افراد شود. اگر از این داروها با زعفران به صورت همزمان استفاده کردید، لازم است که فشار خون خود را به طور دائم چک کنید تا از افت آن مطلع شوید.
۲- کافئین:
یکی از خواص زعفران کاهش سرعت تجزیه کافئین در بدن است. افزایش دوز کافئین موجود در بدن میتواند عوارض جدیای ایجاد کند.
۳- داروهای دیابت:
زعفران میتواند قندخون را کاهش دهد. مصرف هم زمان داروهای دیابت با زعفران میتواند سبب کاهش بیش از حد قندخون و ایجاد عوارض در بدن شود.
۴- داروهای آرام بخش:
این داروها به طور ویژهای فعالیت دستگاه عصبی مرکزی را کند میکند. زعفران نیز یک آرام بخش به حساب میآید. مصرف هم زمان زعفران با داروهای آرام بخش میتواند منجر به ایجاد عوارضی مانند خواب آلودگی بیش از حد یا مشکلات تنفسی شود.
مقاله ای برای شما: خواص زنیان برای سلامتی
زعفران را به چه شکلهایی میتوان مصرف کرد؟
زعفران را به شکلهای مختلفی میتوان مصرف کرد. در ادامه این مطلب برخی از پرطرفدارترین روشهای مصرف زعفران را برای شما توضیح خواهیم داد.
از زعفران میتوانید به عنوان یک طعم دهنده و رنگ دهنده قوی در انواع غذاها استفاده کنید. یکی از نوشیدنیهای پرطرفدار و آسانی که میتوانید با استفاده از زعفران تهیه کنید، دمنوش یا چای زعفران است. برای این کار مقداری زعفران و آب گرم را در یک فنجان بریزید و ۱۰ دقیقه فرصت دهید تا رنگ باز کند. سپس آب جوش را به آن اضافه کنید. میتوانید از عسل یا گلهای محمدی نیز برای دمنوش خود استفاده کنید. ترکیب چای سفید و زعفران نیز، یکی از نوشیدنیهای خوشمزه است که میتوانید امتحان کنید.
یکی دیگر از نوشیدنیهای خنک و تابستانی که میتوانید با استفاده از زعفران تهیه کنید و از آن لذت ببرید، شربت زعفران است. برای درست کردن این شربت میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. یکی از راهها این است که آب را به میزان مورد نیاز در یک قابلمه بریزید و به آن شکر اضافه کنید و بگذارید برای مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. سپس میتوانید زعفرانی را که از قبل دم کردهاید به آن اضافه کنید و از گلاب و آبلیمو نیز برای طعم دهی بیشتر شربت استفاده کنید.
همچنین خواص و فواید زیادی که زعفران دارد باعث شده است تا از آن در صنعت و برای تهیه انواعی از محصولات مراقبتی و زیبایی برای پوست استفاده شود. یکی از این محصولات که طرفداران زیادی نیز دارد ماسک زعفران است. این ماسکها که به صورت صنعتی تولید میشوند یک معجزه برای پوستهای چرب هستند. یکی از خواص زعفران کاهش چربیها است که میتوانید میزان چربی را در پوستهای چرب کاهش دهد و کنترل کند از ایجاد جوشها و آکنهها جلوگیری میکند.
کرمهای زعفران نیز از دیگر نمونههای این محصولات هستند. این کرمها دارای خاصیت ضدالتهابی هستند و پاککنندههای قوی محسوب میشوند که میتوانند سلامت پوست شما را تضمین کنند. این کرمها دارای انواع مختلفی از ویتامینها هستند و میتوانند گردش خون را افزایش دهند و از پیری و افتادگی پوست جلوگیری کنند.
جمعبندی:
زعفران یک ادویه پرخاصیت و بسیار گران است. خواص بینظیر این ماده باعث شده است که در کشور ما به طور عمدهای از آن در آشپزی و تهیه انواع غذاها، نوشیدنیها، شیرینیها و… استفاده شود. مصرف مقدار مناسب از این ماده و گنجاندن آن در رژیم غذایی میتواند بسیار مفید باشد.
البته لازم است بدانید که مصرف بیش از حد زعفران نیز مانند مواد دیگر میتواند منجر به بروز عوارضی جدی در افراد شود. همچنین اگر از بیماری خاصی رنج میبرید یا داروی خاصی مصرف میکنید، بهتر است قبل از مصرف زعفران با پزشک خود در این باره مشورت کنید. امیدواریم این مطلب به شما کمک کرده باشد تا بیشتر با خواص زعفران آشنا شده باشید.
دیدگاه شما